Rize’nin en doğu ilçesi. Dağlar denize dik ve onlarca vadiden sıyrılıp gelen dereleri ile bilinen ilçemiz doğuda Sümer (Sumle) deresi batıda Arılı (Piǯxala) ve kenti ikiye bölen Çağlayan (Abu) Dersinin verimli ve gösterişli vadilerinde kurulmuştur. Bölgenin diğer sahil ilçelerine benzer yanlarının yanında onu özel kılan yönlerinden biridir bu dereleri. Bu derelerin uzun vadileri Kaçkarların doruklarına kadar derin bir bakış imkanı verir.
Arılı (Piǯxala) dersi ve Manaster mevkiinde ona katılan Çınarlı (Çurçava) deresinin vadileri boyunca Hara, Tepecik (Peteskir/Zebelit), Meyvalı (Canpet), Karaliköy, Arılı (Piǯxala Süfla), Gürsu (Piǯxala Ulya) ve Yaylacılar köyleri yer alır. Manaster Köprüsü mevkiinden Çınarlı (Çurçava) Dersi yönündeki vadiyi takip ederseniz Çınarlı (Çurçava), Avcılar (Andravat), Cennet (Çennet), Sulak (Zuğu Süfla), Ihlamurlu (Ğayna/Zuğu Ulya) ve Yenişehitlik (Zenimoş) köylerine ulaşabilirsiniz. Çağlayan (Abu) deresi vadisi boyunca; Çağlayan (Abu), Aslandere (Çukulit), Beydere (Süpe) köyleri sıralanır. İlçenin doğusundan akan derelerden biri de Sümer (Sumle) Dersidir. Bu dere vadisinde de Sümer (Sumle), Saat (ǯati) ve Derbent köyleri bulunmaktadır. Fındıklı ilçesinin doğu sınırında yer alan Kıyıcık (Moçhore/Kontove) köyü bir kıyı köyüdür. Yeniköy (Gurupit) köyü ilçenin Ardeşen İlçesi ile sınırını teşkil eden denize hâkim tepeleri ve güzel sahili ile tanınan köylerimizden biridir.
Mahaller
Belediye sınırları içerisinde 8 mahallesi ve ilçe sınırları içerisinde 23 köyü bulunmaktadır. Belediye Sınırlarındaki mahallelerimiz;
- Aksu (Abu Süfla)
- Hürriyet (Manaster/Gavra)
- Ilıca (Kurtume/Gori)
- Liman (Torosi/Mayisine)
- Merkez (Viçe)
- Sahil (Mekiskir)
- Tatlısu (Gesiya)
- Yeni (Paçva)
Köyler
İlçemiz bünyesinde yer alan dört vadide yerleşik olan toplamda 23 köy vardır. Bunlar;
- Arılı (Piǯxala Süfla)
- Aslandere (Çukulit)
- Avcılar (Andravat)
- Beydere (Süpe)
- Cennet (Çennet)
- Çağlayan (Abu)
- Çınarlı (Çurçuva)
- Derbent (Derbent)
- Doğanay (Doğancık)
- Düzköy (Ğesti)
- Gürsu (Piǯxala Ulya)
- Hara (Hara)
- Ihlamurlu (Ğayna/Zuğu Ulya)
- Karali (Karali)
- Kıyıcık (Moçhore/Kontove)
- Meyvalı (Canpet)
- Saat (3ati)
- Sulak (Zuğu Süfla)
- Sümer (Sumle)
- Tepecik (Peteskir/Zebelit)
- Yaylacılar (Hemşilati)
- Yeniköy (Gurupit)
- Yenişehitlik (Zenimoş)
Eskiden ulaşımda deniz yolu faal olarak kullanılırdı. Osmanlı vapurlarının yanında Fransa Rusya ve Avusturya’ya ait gemiler de çalışırdı. İstanbul’dan çarşamba günleri kalkan vapur bütün kıyılara uğradıktan sonra beş günün sonunda Rize ye oradan da Batum’a kadar giderdi.
Fındıklı Hopa arasındaki kara yolu ulaşımı 1916 yılında Ruslar tarafından yapılmış olan kara yolundan sağlanıyordu. Hopa’ya denizden kayıklarla da ulaşım sağlanmaktaydı. Bugünkü şehir içlerinde kalan iç yollar karayolu ise 1967 yılında ulaşıma açılmıştır. Bu yolun sahilden açılmasından sonra yol güzergâhı üzerinde olan eski önemli yerleşim yerleri zaman içerisinde önemini kaybetti. Bunlardan Fındıklı’da Sümer (Sumle) köyü ve Arhavi’de ki Kavak en önemlileridir.
Günümüzde Fındıklı’ya ulaşım ise Karadeniz Otoyolu dolayısıyla oldukça kolay ve rahat hale gelmiştir. Ancak bu yol ile ilçe halkının deniz ile bağlantısını koparmıştır.
Vadi ve Yaylalar
Fındıklı ilçe merkezinden güneye doğru derelerin vadilerini takip ederseniz eşsiz güzellikteki köyler karşılar sizi. Geçmişte ulaşımda deniz yolu kullanılmakta olup yaşadığımız yüzyılda denizlerden vazgeçilmiş ve karayolu ulaşımına önem verilmiştir. Bölgenin demir ve deniz yollarından mahrum bırakılması ülkede izlenen yanlış ulaşım politikalarının bir sonucudur.
Fındıklı ilçesinin vadileri boyunda birçok yayla bulunmaktadır. Yaylalarımız Milyon yıldızlı oteller statüsündedir. Çimenlerin üstüne yatınca milyonlarca yıldızı sanki dokunurcasına görürsünüz. Fındıklı ilçesini karlı dağların doruklarına ulaştıran Arılı (Piǯxala) ve Çağlayan (Abu) derelerinin eşsiz güzellikteki vadileri çok sayıda yaylaya ocaklık eder. Vartivor şenlikleri; Çağlayan (Abu) deresinin yaylalarından biri olan Çamlık yaylasından Sakura yaylasına göç zamanı olan Temmuz başlarında düzenlenen bir yayla şenliğidir. Vartivor şenlikleri 10 gün devam ederdi. Dolap (Dönme dolap) kurulur, Kaval, Tulum gibi müzik aletleri çalınarak günlerce horonlar oynanırdı. Akraba ve dostların buluşma yeri olan Vartivor şenliklerinde efsaneler konu olacak sevdalar da yaşanırdı.
2019 Yılı itibari ile Çağlayan (Abu) Deresi vadisinde yer alan yaylaların hemen tamamına araba yolu ile ulaşım sağlanmış olup bu yollar Yusufeli ilçesi ile bağlantılı hale getirilmiştir. Ayrıca Arhavi ilçesinden Sırt Yaylaya ulaşım sağlayan yayla yolu ile de Çamlık yaylasından bağlantı sağlanmış durumdadır. Arılı (Piǯxala) deresi vadisinde yer alan yaylalara da araba yolu ulaşımı bulunmamaktadır. Dere vadisinden Yaylacılar (Hemşilati). Köyü Çam suyu mevkiine kadar araba yolu ulaşımı sağlanmaktadır. Çam suyu mevkiinden en yakın yayla olan Baş mağara yaylasına yaya olarak iki saatlik bir yürüyüş ile ulaşılabilmektedir. Gürsu (Piǯxala Ulya) köyü ve civar köylerin yayları olan Mağara, Küçük yayla, Çabukli, Salma gibi yaylalara ulaşım araba yolu ulaşımı sağlanmasına yardımcı olacak olan Goloskur Merzesi bağlantı yolunun 2007 yılı içerisinde tamamlanması beklenmektedir. Goloskur merze yolu Mğesti üzerinden Kaya dibi ve Küçük yayla yollarına kavuşmuş olup Balıklı, üç göller yaylalarına Fındıklı ilçe merkezinden ulaşım imkanı sağlanmıştır. Ihlamurlu (Ğayna/Zuğu Ulya), Cennet (Çennet) ve Doğanay (Doğancık) köylüleri tarafından kullanılmakta olan Sığır Vanağı Yaylasına ulaşım Yenişehitlik (Zenimoş) Köyü Orta bayır mevkiinden itibaren tamamen patika yollardan sağlanmaktadır.
Başlıca yaylalarımız;
- Balıklı Yaylası (2.550 metre)
- Balıklı Yaylası (Aşağı) (2.273 metre)
- Başmağara Yaylası (1.140 metre)
- Jorak Yaylası (2.238 metre)
- Çamlık Yaylası (2.100 metre)
- Çabukli Yaylası (2.550 metre)
- Çatak Yaylası (Yaylacılar) (1.600 metre)
- Çatak Yaylası (Aslandere – Çukulit) (1.500 metre)
- Dere Yayla (2.287 metre)
- Ğorğut Yaylası (2.300 metre)
- Horhat Yaylası (2.400 metre)
- Horon Düzü (2.432 metre)
- Meşe Yaylası (1.351 metre)
- Paşa Konak (Aslandere -Çukulit) (2.655 metre)
- Paşa Konak (2.078 metre)
- Sakura Yaylası (2.382 metre)
- Siprona Yaylası (1.921 metre)
- Salma Yaylası (Aşağı) (1.988 metre)
- Salma Yaylası (Yukarı) (2.393 metre)
- Yurt Yaylası (2.392 metre)
- Zuğu Dağı Yaylası (2.400 metre)
Kamp ve Mesire Alanları
- Bal Ormanı Mesire Alanı (572 metre)
- Gürcü Düzü Kamp ve Mesire Alanı (710 metre)
- Kayadibi Kamp Alanı (2.772 metre)
- Ǯalikvan Kamp Alanı (2.600 metre)
- Cinav Seyir Tepesi (724 metre)
- Taçi Mağara Seyir Tepesi (1.543 metre)
Deniz ve Dereler
İlçemiz Karadeniz sahilinde yer almakta olup, yaklaşık 7 km ilçe merkezinde olmak üzere toplamda sınırları içerisinde 17 km uzunluğu sahili vardır. Fındıklı ilçesinin 4 ana deresi olup çok sayıda şelaleleri ve yüzülebilecek alanları vardır. İlçemizin dereleri ve bu dereleri besleyen ırmakların tamamında kırmızı benekli ablalık yaşamaktadır. Temiz ve bol oksijenli sularda yaşayabilen bu balıkların varlığı sahip olduğumuz su kaynaklarının temizliğinin de bir göstergesi durumundadır.
Şelaleler
- Avla Şelale (210 metre)
- Hac Mehmet Şelalesi (310 metre)
- Salma Şelalesi (1.282 metre)
Buzul Gölleri
- Alaca Göl (Büyük) (2.684 metre)
- Alaca Göl (Küçük) (2.367 metre)
- Çabukli Gölü (2.340 metre)
- Çışkar Tepe Gölü (2.693 metre)
- Çor (Küçük) Gölü (2.641 metre)
- Çor (Poşhut) Gölü (2.680 metre)
- Jorakbaşı Gölü (2.846 metre)
- Marsis Kuzey Büyük Gölü (2.741 metre)
- Ǯalikvan Gölü (2.911 metre)
- Salma Gölü (2.527 metre)
- Sev Gölü (2.760 metre)
- Öküz Boğan Gölü (2.817 metre)
- Üç Göller (2.788 metre)
- Terek Gölü (2.591 metre)
- Yeşil Göl (2.760 metre)